Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) maymun çiçeği virüsünü "uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu" olarak ilan etmesinin ardından, Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, 2024 yılı için "Mpox (M Çiçeği) Rehberi"ni yayınladı. Bu rehber, küresel sağlık gündeminde önemli bir yer tutan Mpox virüsüne dair kapsamlı bilgiler ve önlemler sunarak kamuoyu bilincini artırmayı amaçlıyor.

Mpox (Maymun Çiçeği) Virüsü, Poxviridae ailesine ait olan Orthopoxvirus cinsinden bir virüstür. Bu aile, çiçek hastalığına neden olan Variola virüsü ve diğer hayvanlardan bulaşabilen virüsleri de içerir. Mpox, başlangıçta Orta ve Batı Afrika'nın tropikal yağmur ormanlarında görülen ancak son yıllarda küresel çapta yayılan bir viral hastalıktır. Hastalık, ateş, yorgunluk, baş ağrısı, döküntü ve lenf bezlerinde şişlik gibi belirtilerle kendini gösterir. Orta Afrika'da hastalık ölüm oranı %10'a kadar çıkabilirken, Batı Afrika'da bu oran %1'dir. 2022 yılından itibaren pandemik bir hal alan Mpox'un, bağışıklık sistemi sağlıklı kişilerde ölüm oranı binde 1'in altındadır.

Mpox ilk olarak 1958 yılında Danimarka'da deney hayvanı olarak kullanılan maymunlarda keşfedildi. 1970'lerden itibaren Benin, Kamerun ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti gibi Afrika ülkelerinde insanlarda da vakalar görülmeye başladı. Afrika dışında ilk salgın ise 2003 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşandı ve 70'in üzerinde vaka kaydedildi. 2022 yılı itibarıyla, Mpox Avrupa başta olmak üzere dünya genelinde birçok ülkede yaygınlaştı.

Mpox virüsü, enfekte hayvanların kanı, vücut sıvıları, deri lezyonları veya ısırıkları aracılığıyla insanlara bulaşabilir. İnsanlar arasında bulaşma ise enfekte kişilerin vücut sıvıları veya cilt lezyonlarıyla temas yoluyla gerçekleşir. Ayrıca, kontamine olmuş nesnelerle temas da bulaşmayı sağlayabilir. Özellikle yakın ve uzun süreli temas, virüsün yayılmasında önemli bir rol oynar.

Mpox'tan korunmanın en etkili yolu, enfekte kişilerle temastan kaçınmaktır. Kişisel hijyen kurallarına dikkat etmek ve enfekte hayvanlarla temas etmemek de önemli önlemler arasındadır. Sağlık çalışanlarının kişisel koruyucu ekipman kullanması büyük önem taşır. Çiçek hastalığına karşı kullanılan aşılar, Mpox'a karşı da belirli bir koruma sağlayabilir. Ayrıca, çiçek hastalığının tedavisinde kullanılan antiviral ilaçlar, Mpox tedavisinde de etkili olabilir.

Mpox virüsünün kuluçka süresi, riskli temastan semptomların başlangıcına kadar geçen süre, genellikle 6-14 gün arasında değişir, ancak 1-21 gün arasında da görülebilir. Özellikle hayvan ısırığı veya tırmalaması öyküsü olan kişilerde bu süre daha kısa olabilir.

Sağlık Bakanlığı'nın rehberinde, hastalığın erken teşhisi, tedavisi ve önlenmesi konusunda detaylı bilgilere yer verilmiştir. Rehber, halkın Mpox virüsüne karşı korunması ve olası bir salgına karşı hazırlıklı olması için önemli bir kaynak niteliğindedir.